Ο Αναπληρωτής Καθηγητής του Τμήματος Αρχειονομίας, Βιβλιοθηκονομίας και Μουσειολογίας του Ιονίου Πανεπιστημίου Σταύρος Βλίζος μιλάει στο corfuland.gr και την Ελίνα Φαϊτά για το θεσμό του Πανεπιστημιακού Μουσείου του Ιονίου, τις Μουσειακές Συλλογές και τον ρόλο του.
Ακολουθούν αποσπάσματα από τη συνέντευξη:
E.Φ.: Πως προέκυψε η ιδέα για τη δημιουργία του Μουσείου του Ιονίου Πανεπιστημίου;
Σ.Β.: Όλα είναι μια διαδικασία χρόνου και ζύμωσης. Αφορμή αποτέλεσε ο εορτασμός της Διεθνούς Ημέρας Μουσείων τη 18 Μαΐου 2015, κατά την οποία πραγματοποιήθηκαν για πρώτη φορά στο νησί εκδηλώσεις στα μουσεία της Κέρκυρας. Την οργάνωση και τον συντονισμό του προγράμματος είχε αναλάβει μια ομάδα φοιτητών μουσειολογίας υπό την καθοδήγησή μου. Αυτή η δυναμική και οι προοπτικές που αναδείχθηκαν από τη σύμπραξη με άλλους μουσειακούς οργανισμούς της πόλης, ώθησε όλους μας να συνεχίσουμε αυτή την προσπάθεια. Από την άλλη, η ύπαρξη συλλογών όπως αυτή της Τυπογραφίας που δημιούργησε ο Καθ. Ιωάννης Κόκκωνας στο Τμήμα Αρχειονομίας, Βιβλιοθηκονομίας και Μουσειολογίας, και οι προτάσεις που απευθύνονταν σε εμάς με στόχο τη φροντίδα μουσειακών συλλογών, όπως το παράδειγμα του Σχολικού Μουσείου Κέρκυρας, ανέδειξαν την ανάγκη μιας οργανωμένης πια παρέμβασης σε ζητήματα διαχείρισης πολιτιστικής κληρονομιάς εκ μέρους του Ιονίου Πανεπιστημίου. Σήμερα, τόσο η ακαδημαϊκή κοινότητα του Ιονίου Πανεπιστημίου όσο και η τοπική κοινωνία συνδράμει δυναμικά το Μουσείο, εφαρμόζοντας στην πράξη το θεωρητικό πλαίσιο της επιστήμης της Μουσειολογίας. Με αυτό τον τρόπο και το Ιόνιο Πανεπιστήμιο ενέταξε στη λειτουργία του έναν θεσμό, το Πανεπιστημιακό Μουσείο, που υφίσταται στην Ευρώπη ήδη από τον 17ο αιώνα, με χαρακτηριστικότερο παράδειγμα αυτό του Ashmolean Museum του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης. Εκτός των παραπάνω, η ίδρυση του Μουσείου αποτελεί ένα ιδιαίτερο γεγονός για το Ιόνιο Πανεπιστήμιο και την κοινωνία της Κέρκυρας αφού συνδέεται και συνεχίζει την παράδοση της Ιονίου Ακαδημίας στην οποία, όπως μας πληροφορεί η Ευριδίκη Αντζουλάτου-Ρετσίλα, λειτουργούσαν από τις πρώτες δεκαετίες του 19ου αι. τέσσερα μουσεία: αρχαιολογίας και καλλιτεχνίας, φυσικής ιστορίας, ανατομίας, χημείας και φυσικής καθώς και βοτανικός κήπος.
Ε.Φ.: Τι είναι για εσάς το Πανεπιστημιακό Μουσείο και ποιος ο ρόλος σας;
Σ.Β.: Η Μουσειολογία έχει δώσει το στίγμα εδώ και καιρό: Το Μουσείο απευθύνεται στον άνθρωπο και μέσα από την ανθρωποκεντρική του μουσειακή πολιτική, αυτό, αποτελεί μέρος του καθημερινού βίου της κοινωνίας. Με αυτή τη λογική και το δικό μας Μουσείο θέλει τον άνθρωπο δίχως διακρίσεις πρωταγωνιστή της λειτουργίας του. Για να επιτευχθεί αυτό οι προσπάθειές μας επικεντρώνονται στο μοντέλο διαχείρισης του Μουσείου που βασίζεται στις αρχές τις συμμετοχικότητας και της συμπερίληψης! Το Μουσείο μας δεν περιορίζεται, δηλαδή, σε τέσσερεις τοίχους και εκθέματα, αλλά διαχέεται στην κοινωνία ως ιδέα που είναι συνώνυμη με την βελτίωση της ποιότητας ζωής. Το Μουσείο υπάρχει έξω από το κτήριο, στις εστίες κοινωνικής αλληλεπίδρασης. Είναι αποδεκτό από όλους πια γεγονός, ότι το μουσείο είναι ένας ζωντανός οργανισμός ο οποίος αφουγκράζεται τα ζητήματα που απασχολούν την κοινωνία και συμμετέχει ενεργά στην επίλυση προβλημάτων και στην εξέλιξη ιδεών και οραμάτων. Προσωπικά, και με εφόδιο τη θητεία μου κοντά στον Άγγελο Δεληβορριά, πιστεύω πως ο ενδεδειγμένος τρόπος για να δημιουργήσουμε το «ζωντανό μουσείο» είναι αυτός του εκδημοκρατισμού όλων των διαδικασιών λειτουργίας του, ο ειλικρινής διάλογος (ανοιχτές πόρτες) και η διαφάνεια. Με γνώμονα όλα τα παραπάνω και τις ιδιότητες της ευελιξίας και προσαρμοστικότητας, διαμορφώνουμε τον ετήσιο προγραμματισμό μας.
Ε.Φ.: Ποια η πρωταρχική υποχρέωση του Μουσείου;
Σ.Β.: Δεν θα αναφερθώ στα ήδη γνωστά και τετριμμένα, δηλαδή την φροντίδα των εκθεμάτων από την συντήρηση και τεκμηρίωση έως την ανάδειξη μέσω έκθεσης και άλλων πρακτικών. Όπως ορίζεται και στην πράξη ίδρυσης του μουσείου, αποστολή του είναι να υποστηρίξει το εκπαιδευτικό έργο των σχολών και των τμημάτων του Ιονίου Πανεπιστημίου σε προπτυχιακό και μεταπτυχιακό επίπεδο καθώς και να ενισχύσει την επιστημονική έρευνα και μετάδοση της γνώσης τόσο στην πανεπιστημιακή κοινότητα όσο και στην τοπική κοινωνία. Βασικοί παράγοντες λειτουργίας του πανεπιστημιακού μουσείου είναι, δηλαδή, η παραγωγή και διάχυση γνώσης σε όλους, αλλά και ο προγραμματισμός δράσεων σε συνεργασία με όλους όσους επιθυμούν να συμμετέχουν, και η αναφορά στο ευρύτερο κοινωνικό πλαίσιο. Πρόκειται για έναν φορέα που αποβλέπει στη δημιουργία νέων εμπειριών με γνώμονα, όπως προανέφερα, το ανθρωποκεντρικό μοντέλο διαχείρισης και ανάδειξης της πολιτιστικής κληρονομιάς. Η συμμετοχική προσέγγιση είναι το βασικό εργαλείο για να μετατραπεί το μουσείο σε έναν οργανισμό που εμπλέκεται ενεργά στη ζωή της κοινότητας και ενδιαφέρεται να παράσχει βήμα στο κοινό για να δημιουργήσει μόνιμους δεσμούς με αυτό.
Ε.Φ.: Θα θέλατε να στείλετε ένα μήνυμα στους επισκέπτες μας που θα διαβάσουν τη συνέντευξή σας;
Σ.Β.: Το μήνυμα μεταφράζεται σε μια πρόσκληση: Κάθε ένας που θέλει να συμμετέχει σε αυτό το εγχείρημα αναδεικνύοντας τις ιδέες του να γνωρίζει ότι οι πόρτες μας είναι ανοιχτές!
Διαθέσιμη ολόκληρη η συνέντευξη:
